سوالات متداول

واحدهای خلاق، اشخاص حقیقی و حقوقی غیر دولتی هستند که در حوزه صنایع خلاق، فرهنگی، علوم اجتماعی و علوم انسانی فعالیت دارند و از مهارت های انسانی، نوآوری و فناوری های نوین برخوردار هستند و نسبت به ارائه محصولات (کالا و خدمات) نوآورانه و یا با بهره برداری از فناوری های نوین و الگوهای جدید کسب و کار اقدام می نمایند. 

این واحدها شامل دو بخش اصلی می باشند:
شرکت ها و موسسات خلاق: اشخاص حقوقی غیر دولتی (شرکت‌ها و مؤسسات خصوصی) هستند که در حوزه صنایع خلاق، فرهنگی، علوم اجتماعی و انسانی فعالیت دارند و از مهارت های انسانی، نوآوری و فناوری های نوین برخوردار هستند و نسبت به ارائه محصولات (کالا و خدمات) نوآورانه و یا با بهره برداری از فناوری های نوین و الگوهای جدید کسب و کار اقدام می نمایند. 
اشخاص خلاق: اشخاص حقیقی که در حوزه صنایع خلاق، فرهنگی، علوم اجتماعی و انسانی فعالیت دارند و از مهارت، نوآوری و تجربه در این زمینه برخوردار هستند و از دانش و مهارت خود در زمینه کسب و کار در حوزه های تخصصی صنایع خلاق به گونه ای اثربخش بهره برداری می نمایند. 

• صنایع دیداری و شنیداری 
• بازی رایانه ای، ویدئویی و موبایلی
• اسباب بازی و سرگرمی 
• یادگیری، فناوری آموزشی
• هنرهای تجسمی و هنرهای نمایشی
• طراحی 
• معماری
• چاپ، نشر و نوشت افزار 
• مد و پوشش
• واقعیت افزوده، مجازی، ترکیبی
• صنایع دستی، گردشگری و میراث فرهنگی
• گیاهان دارویی و طب سنتی 
•  تجهیزات توانبخشی و ورزشی
•  علوم انسانی کاربردی سازی شده (نوآوری اجتماعی، مهندسی اجتماعی، علم داده های بزرگ در علوم انسانی و اجتماعی)
•  سلامت، غذا و محیط زیست (تغذیه، نوشیدنی، سلامت و سبک زندگی)
• ارائه دهنده خدمات زیرساخت غیر دولتی که در تسهیل و توسعه کسب و کار و فعالیت های اقتصادی زیست بوم و واحدهای خلاق تاثیر گذارند. خانه های خلاق و نوآوری (تسهیل و توسعه دهنده کسب و کارها و استارتاپ های نوپا و کسب و کارهای اشخاص حقیقی) – (خدمات تخصصی بازارپردازی (مرچندایزینگ)، رندرینگ، استودیوهای تخصصی …) 
• الگوهای نوین کسب وکار (با اولویت کسب و کارهای IT محور) کسب و کارهای دیجیتال، فروشگاه ها، نمایشگاه ها و عرضه کنندگان محصولات و خدمات بر بستر فضای دیجیتال، فناوری اطلاعات و فضای مجازی (اپیاده سازی برنامه های واکنشگرا): عبارت است از خلق مزیت رقابتی مبتنی بر نوآوری در مدل کسب درآمد، تولید و فرآیندها، کاهش هزینه‌ها، مدیریت زنجیره تامین، بازاریابی، متمایزسازی محصولات، خدمات، تجاری سازی و کاربردی سازی هنرهای تجسمی، علوم اجتماعی و انسانی و سایر فعالیت‌هایی که منجر به ساختارهای جدید در الگوهای کسب ‌وکار بنگاه می‌شود و عموماً مبتنی بر بکارگیری مؤثر ابزارهای فناوری اطلاعات و ارتباطات و داده های بزرگ در حوزه‌های خدمات و نیز سایر کسب‌ وکارهای جدید از جمله نوآوری اجتماعی، خدمات کسب‌ وکار جدید در حوزه‌های اولویت‌دار و صاحب مزیت کشور نظیر کشاورزی، سلامت اجتماعی، خوراک، گیاهان دارویی، حفاظت از محیط زیست، افزایش بهرهوری، دسترسی برابر به منابع، بهینه سازی مصرف و … می‌باشد. 
• سایر صنایع خلاق و فرهنگی (متناسب با ماهیت و جایگاه آن) به تصویب کارگروه خواهند رسید.

• شخصیت حقوقی: دارا بودن یکی از شخصیت‌های حقوقی مطابق تعاریف قانون تجارت
• خصوصی بودن: موسسات و شرکت های دولتی که بیش از 50 درصد سهام آنان متعلق به دولت و شرکتها و موسسات دولتی و نهادهای عمومی باشند، مشمول این آئین نامه نمی باشند.
• دامنه محصولات خلاق و نوآور: محصولات یا خدمات متقاضیان در دامنه صنایع خلاق تعریف شده که مطابق با بند 7-1  این آئین نامه باشند.
• محصول و خدمات شرکت دارای نوآوری باشد: باید ارزش افزوده اصلی محصول و خدمات شرکت ناشی از نوآوری باشد به طوری در بررسی ارزش اصلی برند یا هزینه محصول متوجه نوآوری بوده و در صورتی که نوآوری از محصول کنار گذاشته شود با محصولات مشابه تفاوتی نداشته، قابلیت رقابت ویژه ای نداشته یا عملکرد و مزیت محصول از آن سلب شود.

برخی از زیر شاخص های این بند شامل موارد زیر است:

• دارای سطح متمایز نوآورانه بودن محصول/خدمت (حداقل در کشور): محصول/خدمت ارائه شده توسط شرکت باید حداقل در کشور نوآورانه بوده و سطح متمایزی نسبت به فعالیت‌های مشابه داشته باشد. همچنین نوع محصول و خدمات آن در کشور منحصر به فرد بوده و دارای رقبای مشابه نبوده یا نسبت به حجم بازار هدف دارای رقبا اندکی باشد.
• دارای اثربخشی اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی: این شاخص خود از زیرشاخص‌های زیر تشکیل شده است، که شرکت متقاضی باید حداقل واجد یکی از موارد زیر باشد:

الف) میزان اثربخشی، ممتد، مستقیم و ملموس محصول بر حل مسائل و نیازهای جامعه نظیر بهینه‌سازی مصرف انرژی و آب و اصلاح الگوی مصرف، کاهش سهم مصرف سوخت‌های فسیلی و توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر، امنیت غذایی و غذای سالم، ارتقای سلامت، رفع مشکلات کم‌آبی و خشکسالی، مهندسی و نوآوری اجتماعی، نوآوری در حکمرانی، کنترل آلاینده‌های زیست‌محیطی، پسماند و حمل‌ونقل، کنترل ترافیک (آمد و شد)، کاهش تصادفات و نظایر آن
ب) دارا بودن ظرفیت مناسب صادراتی و سوابق صادراتی رسمی و دارا بودن شبکه یا زیرساخت فعالیت شرکت در بازار کشورهای هدف صادرات
پ) با توجه به نیازمندی های توسعه کشور به طور مستقیم نوع یا فعالیت محصول در اولویت های حمایتی و توسعه کشور از نظر معاونت علمی و فناوری و ستادهای توسعه فناوری آن باشد.(مثال: انیمیشن، گیم، گردشگری، مد، اسباب بازی، صنایع دستی، نوآوری اجتماعی، کسب و کارهای نوین)
ت) پتانسیل در ایجاد اشتغال پایدار، ممتد و کاهش مشاغل کاذب با ایجاد اشتغال مستقیم یا شبکه ای بیش از 50 نفر را داشته باشد.
ث) درآمد سالیانه مطابق اسناد مالی معتبر در آخرین سال مالی منتهی به ارزیابی بیش از 10.000 میلیون ریال باشد که بطور مستقیم از کالا و خدمات صنایع خلاق باشد.
ج) کسب و کار خود را در زمینه ایجاد شبکه شغلی و کارآفرینی در استان ها و مناطق محروم و کم برخوردار کشور، مناطق روستایی و حاشیه شهرها، و بهره برداری و توانمندسازی زنان، کودکان کار، افراد کم توان سالمندان و معلول و سایر اقشار آسیب پذیر جامعه طراحی و توسعه داده باشد. 
چ) اقبال زیاد جامعه و یا وجود ظرفیت های بزرگ مشتریان، شبکه کاربران و ذینفعان یا ایجاد داده بزرگ با قابلیت تحلیل در جهت ایجاد درآمد برای شرکت ها در بازار را دارا باشد.

• مهارت و توانمندی نیروی انسانی: برخورداری از نیروی انسانی متخصص و توانمند (نیروی انسانی تمام وقت و پاره وقت) متناسب با محصولات و خدمات شرکت.
   
• تجاری سازی و کارآفرینی: ایده و محصول تجاری سازی شده باشد و از طریق این تجاری سازی؛ کسب و کار، اشتغال و کار آفرینی ایجاد شده باشد.

 به دو صورت امکان پذیر است:

1- معرفی متقاضیان از سوی مراجع تشخیص صلاحیت شناسایی و معرفی شرکت های خلاق:

شرکت های عضو یکی از مراجع تشخیص صلاحیت (مطابق با لیست منتشر شده در وب سایت برنامه و فرم ثبت نام آنلاین) می بایست هنگام تکمیل فرم آنلاین تیک مربوط به آن مرجع را بزنند.

2- ارایه درخواست مستقیم:

شرکت هایی که عضو هیچ یک از مراجع تشخیص صلاحیت نیستند در هنگام تکمیل فرم آنلاین، تیک عدم عضویت را خواهند زد، تا درخواست مستیم خود را ارسال نمایند. برای ارسال درخواست مستقیم می‌توانید با مشاوران خود در دانش‌بنیان‌شو تماس بگیرید.

بله. برای سایر محصولات و خدمات شرکت های دانش بنیان که دانش بنیان نشده اند، این امکان پیش بینی شده است. شرکت های دانش بنیان می بایست حتما در مستندات خود، تصویر از حساب کاربری دانش بنیان بخش کالا/خدمت ارزیابی شده را ارائه نمایند.

با توجه به اینکه در برخی موارد، در پرونده های معرفی شده از سوی مراجع تشخیص ممکن است نقص مدارک یا ابهاماتی وجود داشته باشد، لذا جهت بررسی اجمالی مستندات ارسال شده، مهلت حدودا 10 الی 14 روز کاری در نظر گرفته شده است. ضمنا تا زمانی که شرکت معرفی شده در چرخه بررسی باشد و ثبت نهایی نشده باشد، پیگیری های شرکت می بایست تنها از طریق مرجع تشخیص صورت بگیرد.

فرآیند بررسی و ارزیابی درخواست پذیرش خلاق شامل مراحل زیر است:

بایگانی و بررسی اولیه درخواست: 14 روز کاری
چرخه تکمیل مدارک: در صورت نقص در مدارک شرکت، پیامک تکمیل مدارک به شماره همره مدیرعامل که در فرم درخواست درج شده است ارسال میگردد. در این مرحله مهلت 30 روزه بابت تکمیل مدارک برای شرکت ها در نظر گرفته شده است.
در صورت کامل بودن پرونده و یا پس از گذراندن چرخه تکمیل مدارک، پرونده به کارشناس ارزیاب ارجاع می شود که برای این مرحله نیز مهلت 14 روز کاری در نظر گرفته شده است.

 مدارک مورد نیاز به سه دسته کلی تقسیم میشود:

مستندات ثبتی شرکت شامل اساسنامه یا اظهارنامه ثبت شرکت، آگهی روزنامه رسمی، آگهی آخرین تغییرات
مستندات مربوط به شرح محصول/خدمت درخواستی شامل: کاتالوگ محصول و هرگونه مستندات در خصوص شرح قابلیت های محصول، تصاویر، لینک های دسترسی و در برخی موارد در صورت لزوم فاکتور یا قرارداد رسمی فروش محصول یا ارائه خدمت
رزومه و سوابق مرتبط با حوزه درخواست شامل سوابق کاری، مجوزهای اخذ شده، افتخارات یا مقامات کسب شده، سوابق ارزیابی های انجام شده روی شرکت یا محصول و …

مراجع تشخیص صلاحیت اشخاص حقوقی واجد صلاحیت تخصصی برای ارزیابی و نظارت که از سوی دبیرخانه، صلاحیت آن‌ها احراز شده باشد.

شرکت و موسسات خلاق مشمول این برنامه از طریق مراجع تشخیص صلاحیت، شناسایی و پس از ارزیابی و انطباق با شاخص های مصوب در این آئین نامه بر اساس گزارش ارزیابی تکمیل شده به دبیرخانه معرفی می گردند، تا پس از تصویب دبیرخانه به عنوان شرکت خلاق شناخته شوند.  
پذیرش مراجع تشخیص صلاحیت بر اساس درخواست آنها و ماهیت فعالیت و عملکرد در زیست بوم خلاق و حوزه تخصصی و مهارتی مرتبط و در صورت دارا بودن شرایط زیر پس از تصویب دبیرخانه، انجام می شود.

• مراجع تشخیص صلاحیت باید در ساختار خود دارای فرآیند ارزیابی یا دسته بندی شرکت ها و افراد باشند. مجموعه هایی نظیر موارد زیر:

1. صندوق‌های پژوهش و فناوری و سرمایه‌گذاری خطر‌پذیر
2. توسعه دهنده های کسب و کار مانند خانه های خلاق و نوآوری، شتابدهنده ها، کارخانه های نوآوری، پارک های علم و فناوری دارای صلاحیت 
3. سایر مجموعه های موثر در توسعه کسب و کارهای مرتبط با حوزه های مندرج در 7-1 که علاوه بر تخصصی بودن فعالیت، دارای نظام ارزیابی و رتبه¬بندی در ساختار خود باشند.

• مراجع تشخیص صلاحیت باید دارای سابقه فعالیت و عملکرد موثر و متناوب در حوزه فعالیت خود باشند. از جمله: مانند خانه های خلاق و نوآوری، شتابدهنده ها، استارتاپ استودیوها، مراکز نوآوری مرتبط با توسعه کسب و کار علاوه بر دارا بودن تعداد اعضاء متناسب با ظرفیت خود باید دارای حداقل سه خروجی موفق باشند. 

نکته مهم: دبیرخانه مسئولیت تصویب یا رد صلاحیت مراجع تشخیص صلاحیت، شرکت‌ و موسسات و اشخاص حقیقی معرفی شده از سوی مراجع تشخیص صلاحیت به عنوان واحد خلاق را بر عهده دارد.

بله؛ شرکت ها می توانند به صورت همزمان درخواست دانش بنیان و یا خلاق شدن محصول/خدمت خود را به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری اعلام نمایند. چنانچه محصول پذیرش دانش بنیان بگیرد، شرکت موظف است موضوع را به دبیرخانه شرکت های خلاق اطلاع دهد. در اینصورت از لیست خلاق خارج خواهد شد.

خدماتی از جنس توسعه بازار محصولات و خدمات، تسهیلات مرتبط با فضای کسب و کار، خدمات صادارتی برای شرکتهای توانمند، پشتیبانی مالی و جذب سرمایه و برخی خدمات از مراکز همکار حمایتی دبیرخانه خلاق

خدماتی مانند تسهیلات نظام وظیفه، استقرار در امکان با کاربری مسکونی، حمایت از حضور در نمایشگاه های تخصصی داخلی که در قالب یک قانون مشخص می باشند از طریق اطلاعیه درج شده در وب سایت برنامه قابل دسترسی می باشند. برخی حمایت ها مانند استقرار در پارک های علم و فناوری و خدمات بیمه تکمیلی بر حسب اطلاعیه در بازه های زمانی قابل دسترس می باشند.